In een recent gepubliceerd rapport is voor het eerst gepresenteerd welke fossiele (fiscale) subsidies Nederland kent en hoeveel fiscaal voordeel deze regelingen opleveren. Ook pleiten onderzoekers in het rapport voor afbouw van fossiele subsidies, waarmee Nederland in één klap haar klimaatdoelen voor 2030 zou halen. Meer weten?
Wat zijn fossiele subsidies?
Fossiele subsidies zijn merendeels belastingmaatregelen, waardoor de productie en het gebruik van fossiele brandstoffen fiscaal voordeel met zich meebrengt. De Nederlandse overheid is in 2019 zelf gestart met het in kaart brengen van fossiele subsidies, maar publiceerde destijds in het overzicht van regelingen niet de grootte van het fiscale voordeel afkomstig uit deze regelingen. Het onderzoek “Rechtvaardig afbouwen van fossiele subsidies” van SOMO, Oil Change Nederland en Milieudefensie geeft hier voor het eerst in wél inzicht in. Uit het onderzoek is gebleken dat de Nederlandse overheid via 31 regelingen fossiele brandstoffen een fiscaal voordeel verschaft. Van 2020 tot 2022 ging het gemiddeld om 37,5 miljard aan misgelopen staatsinkomsten per jaar. Deze (fiscale) regelingen staan haaks op de klimaatdoelstellingen en het klimaatbeleid van Nederland.
Grootverbruikers van fossiele energie profiteren
Het grootste deel van de fossiele subsidies komt terecht bij grootverbruikers uit de Nederlandse industrie, variërend van scheepvaart (€6,7 miljard) tot luchtvaart (€2,4 miljard), en van fossiele elektriciteit (€5,4 miljard) tot de olieverwerkende industrie (€2,4 miljard). Het rapport wijst op ongeveer 170 bedrijven die aanzienlijke hoeveelheden gas verbruiken. In 2020 vertegenwoordigden deze bedrijven 74% van het totale gasverbruik door alle bedrijven, maar slechts 11% van de energiebelasting werd door hen betaald. Het MKB, dat volgens onderzoekers slechts 10% van het Nederlandse gas verbruikt, draagt daarentegen 66% van de energiebelasting bij.
Fossiele subsidies en de Nederlandse klimaatdoelen
Middels een wetenschappelijk model van het International Institute for Sustainable Development is berekend hoeveel CO2-uitstoot kan worden gereduceerd door de afbouw van fossiele subsidies. Als volledige afbouw van fossiele subsidies plaatsvindt in 2025, voorspelt het model een CO2-reductie van bijna 20%. Door de afbouw zou Nederland haar klimaatdoelen voor 2030 halen.
Onderzoekers pleiten voor een ‘rechtvaardig afbouwplan’
Deze CO2-reductie komt namelijk niet enkel voort uit het vervangen of verminderen van het fossiele verbruik door eerdergenoemde grootverbruikers wanneer de afbouw van subsidie plaatsvindt. Door 25% van de ontstane extra inkomsten door de afbouw in te zetten voor versnelling van de verduurzaming, zou de CO2-reductie mede tot stand komen. Zodoende formuleerden onderzoekers drie speerpunten ten aanzien van het afbouwplan:
1. creëer draagvlak voor het klimaatbeleid door in te zetten op sociaal en duurzaam beleid
2. neem het voortouw met nationale maatregelen
3. voorkom nieuwe fossiele subsidies, zoals bijvoorbeeld voor waterstof uit fossiele bronnen.
Benieuwd naar verdere ontwikkelingen van het subsidielandschap?
Wij houden u graag op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Houd onze website en LinkedIn-pagina in de gaten of neem contact op met een van onze adviseurs!
